Stres i niepokój – czym są? | Katarzyna Podleska

Większość ludzi, od czasu do czasu, doświadcza stresu i uczucia niepokoju. Stres to wszystkie sytuacje powodujące w nas napięcie i mające wpływ na nasz mózg i nasze ciało. Na ogół ludzie mówią, że czują się zestresowani, kiedy pojawiają się zbyt duże wymagania i kiedy sami stwierdzają, że nie podołają pewnej sytuacji. Uczucie stresu może być wyzwolone przez jakiekolwiek zdarzenie, które sprawia, że czujemy się nerwowi czy sfrustrowani. Niepokój zaś to uczucie strachu, zmartwienie czy lęk. Może być reakcją na stres lub pojawić się, kiedy nie potrafimy rozpoznać sytuacji stresujących w naszym życiu.

Stres i niepokój nie zawsze są złe. Kiedy pojawiają się na krótko, mogą pomóc Ci podjąć wyzwanie czy przezwyciężyć trudną sytuację. Przykłady codziennego stresu i niepokoju pojawiają się na przykład wtedy, gdy szukamy pracy, czeka nas ważny egzamin czy czujemy się zakłopotani w obliczu jakiejś sytuacji społecznej. Jeśli nie poczujemy nieco stresu, możemy nie być wystarczająco zmotywowani do podjęcia działań, które powinniśmy podjąć (np. uczenia się do testu).

Jednak kiedy stres i niepokój zaczynają zbyt mocno wpływać na nasze codzienne życie, może to wskazywać na poważniejszy problem. Kiedy unikasz różnych sytuacji z powodu irracjonalnego lęku, bez przerwy się czymś martwisz lub doświadczasz ciągłego niepokoju przez kilka tygodni po przeżyciu traumatycznego wydarzenia, może warto sięgnąć po profesjonalną pomoc.

Jak rozpoznać stres i niepokój i kiedy zwrócić się po pomoc?

Stres i niepokój wywołują zarówno fizyczne, jak i psychiczne objawy. Każdy odczuwa je na swój sposób, jednak istnieją pewne wspólne symptomy:

Bóle brzucha;
Napięcie mięśni;
Bóle głowy;
Szybki i płytki oddech;
Przyspieszony puls;
Pocenie się;
Drżenie;
Zawroty głowy;
Zmiany apetytu;
Problemy ze snem;
Biegunki;
Chroniczne zmęczenie.

Stres i niepokój mogą powodować także problemy emocjonalne, takie jak:

Poczucie zbliżającej się katastrofy;
Nerwowość lub napady paniki, zwłaszcza w sytuacjach społecznych;
Trudności z koncentracją;
Irracjonalne wybuchy złości.

Ludzie, którzy odczuwają stres i niepokój od dłuższego czasu, w ich wyniku mogą doświadczać negatywnych skutków zdrowotnych. Bardziej prawdopodobne jest u nich wystąpienie takich chorób jak: choroby serca, wysokie ciśnienie, cukrzyca, a także depresja i lęki napadowe.

Co powoduje stres i niepokój?

Dla większości ludzi stres to uczucie, które przychodzi i odchodzi. Zwykle przydarza im się to przy okazji jakichś szczególnych wydarzeń w życiu, a potem uczucia te odchodzą. Takie wydarzenia to:

Przeprowadzka;
Rozpoczęcie nowej pracy;
Choroba własna;
Choroba bliskiej osoby;
Śmierć kogoś bliskiego;
Ślub;
Narodziny.

Używki, które są środkami pobudzającymi mogą zwiększać uczucie stresu i niepokoju. Regularne picie kofeiny, zakazane narkotyki, takie jak np. kokaina, a nawet alkohol, mogą pogorszyć objawy.

Zburzenia wywołane stresem i niepokojem

Stres i niepokój pojawiające się często lub odczuwane nieadekwatnie mocno do sytuacji mogą być sygnałem zaburzeń lękowych. Ludzie cierpiący z ich powodu odczuwają lęk przez większość swojego dnia i przez dłuższy okres czasu. Zaburzenia te obejmują:

Zaburzenie lękowe uogólnione – to przewlekłe stany niepokoju, niczym nieuzasadnione. Czasami ludzie martwią się, że coś złego przydarzy się im bliskim, a czasami nie są w stanie zidentyfikować źródła swojego lęku. Zaburzenia te trwają ze zmiennym nasileniem, przez co najmniej 6 miesięcy.
Zespół lęku napadowego (zwany też lękiem panicznym, zespołem paniki) – charakteryzuje się epizodami nagłego, ostrego lęku, któremu towarzyszy uczucie nadciągającej katastrofy („napady paniki”). Chory odczuwa szybsze bicie serca i ma skrócony oddech.
Zaburzenie stresu pourazowego (PTSD) – zaburzenie, które pojawia się w reakcji na przeżycie lub bycie świadkiem traumatycznego zdarzenia.
Fobia społeczna – objawia się przede wszystkim lękiem dotyczącym wszystkich sytuacji społecznych, związanych z podejmowaniem aktywności (poznawaniem nowych ludzi, inicjowaniem rozmowy), wystąpieniami publicznymi. Często mylona z tremą i nieśmiałością, dlatego jej podstawowym kryterium diagnostycznym jest odczuwanie silnego lęku, który paraliżuje możliwość podjęcia aktywności w relacjach i sytuacjach społecznych.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw) – cechą charakterystyczną zaburzenia jest występowanie nawracających, natrętnych myśli i/lub czynności, którym trudno się oprzeć, ponieważ próba powstrzymania się od nich wiąże się z narastającym lękiem, niepokojem, napięciem, cierpieniem.

Kiedy szukać pomocy?

Jeśli miewasz myśli o skrzywdzeniu siebie lub innych powinieneś poszukać pomocy natychmiast. Stres i niepokój poddają się terapii i istnieje wiele sposobów, strategii i metod, które mogą pomóc. Jeśli nie jesteś w stanie zapanować nad swoimi lękami, a stres wpływa na Twoją codzienność i przestałeś/łaś sobie z nim radzić, zwróć się po pomoc do specjalisty.